W ostatnim czasie sporo mówi się o ochronie środowiska, emisji CO2, zrównoważonym rozwoju i zielonych dofinansowaniach….Ale o co tak naprawdę w tym chodzi?
Warto zrozumieć na samym początku czym jest tak zwana TRANSFORMACJA ENERGETYCZNA
Transformacja energetyczna odnosi się do przejścia od tradycyjnych, opartych na paliwach kopalnych źródeł energii (takich jak węgiel, ropa naftowa i gaz ziemny) do bardziej zrównoważonych, odnawialnych źródeł energii (takich jak energia słoneczna, wiatrowa, wodna i geotermalna).
Jest to proces kluczowy dla przeciwdziałania zmianom klimatycznym, zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych oraz poprawy jakości środowiska.
A więc jaki związek ma to z często używanym terminem ŚLAD WĘGLOWY?
Ślad węglowy to miara całkowitej emisji gazów cieplarnianych, wyrażona jako ekwiwalent dwutlenku węgla (CO₂e), spowodowanej bezpośrednio i pośrednio przez osobę, organizację, wydarzenie, produkt czy aktywność. Mierząc ślad węglowy jesteśmy w stanie zbadać, czy transformacja energetyczna i cele z tym związane mają sens w naszej organizacji.
Jakie gazy wchodzą w skład efektu cieplarnianego?
🟤CO2
🟤Metan
🟤Podtlenek azotu
🟤Siarka
🟤Węglowodory
Gdzie powstają powyższe substancje? Między innymi:
👉elektrownie
👉komunikacja (dystrybucja, transport)
👉Przemysł produkcyjny
👉Przemysł rolniczy
👉Składowanie odpadów
Jakie są główne źródła śladu węglowego?
👉Emisje bezpośrednie
Emisje pochodzące bezpośrednio z własnych źródeł, takich jak spalanie paliw w pojazdach firmowych czy w kotłach grzewczych.
👉Emisje pośrednie związane z energią
Emisje związane z wytwarzaniem zakupionej energii elektrycznej, ciepła, pary lub chłodzenia zużywanych przez organizację.
👉Inne emisje pośrednie
Emisje wynikające z działań łańcucha dostaw, użytkowania produktów, podróży służbowych, transportu towarów, odpadów i innych czynności, które nie są bezpośrednio kontrolowane przez organizację, ale są związane z jej działalnością.
Warto odpowiedzieć sobie na pytanie, dlaczego firmy powinny być odpowiedzialne za zarządzanie emisjami? Czy aby na pewno każdy powiela zdanie, że właśnie tak powinno być?
1. Zmiany klimatyczne
Emisje CO₂ są głównym czynnikiem przyczyniającym się do zmian klimatycznych. Firmy, jako znaczący emitenci gazów cieplarnianych, mają ogromny wpływ na środowisko. Redukcja emisji przez firmy jest niezbędna do ograniczenia globalnego ocieplenia i zmniejszenia negatywnych skutków, takich jak ekstremalne zjawiska pogodowe, podnoszenie się poziomu morza i utrata bioróżnorodności.
2. Odpowiedzialność społeczna i środowiskowa
Coraz więcej konsumentów i inwestorów zwraca uwagę na społeczną odpowiedzialność firm (CSR). Firmy zarządzające swoimi emisjami CO₂ mogą poprawić swój wizerunek, zyskać lojalność klientów i przyciągnąć inwestorów, którzy cenią zrównoważony rozwój.
3. Regulacje prawne
Wiele krajów wprowadza regulacje dotyczące emisji gazów cieplarnianych. Firmy muszą spełniać te wymagania prawne, aby uniknąć kar i sankcji. Dodatkowo, przyszłe regulacje mogą być jeszcze bardziej restrykcyjne, dlatego proaktywne zarządzanie emisjami CO₂ może pomóc firmom przygotować się na przyszłe zmiany.
4. Koszty operacyjne
Redukcja emisji CO₂ często wiąże się z większą efektywnością energetyczną i zmniejszeniem zużycia surowców. To może prowadzić do znaczących oszczędności kosztów operacyjnych. Inwestycje w technologie niskoemisyjne mogą również przynieść długoterminowe korzyści finansowe.
5. Konkurencyjność
Firmy, które podejmują działania na rzecz zrównoważonego rozwoju, mogą zyskać przewagę konkurencyjną. Klienci, partnerzy biznesowi i inwestorzy coraz częściej preferują współpracę z firmami, które dbają o środowisko. Działania na rzecz redukcji emisji CO₂ mogą również otworzyć nowe rynki i możliwości biznesowe.
6. Zarządzanie ryzykiem
Zmiany klimatyczne mogą stanowić poważne ryzyko dla firm, wpływając na ich łańcuchy dostaw, operacje i infrastrukturę. Zarządzanie emisjami CO₂ i wprowadzenie strategii zrównoważonego rozwoju może pomóc firmom zminimalizować te ryzyka i zwiększyć ich odporność na zmiany klimatyczne.
7. Odpowiedzialność moralna
Firmy mają moralny obowiązek minimalizować swój negatywny wpływ na planetę. Działania na rzecz redukcji emisji CO₂ są wyrazem odpowiedzialności za obecne i przyszłe pokolenia, a także za ochronę ekosystemów i zasobów naturalnych, od których zależy życie na Ziemi.
Zarządzanie emisjami CO₂ to nie tylko kwestia spełnienia wymagań regulacyjnych, ale również strategiczna decyzja, która może przynieść firmom wiele korzyści finansowych, wizerunkowych i operacyjnych, jednocześnie przyczyniając się do walki ze zmianami klimatycznymi.
Dlaczego zarządzanie zmianami klimatycznymi nagle stało się takie ważne?
Ponieważ główne zmiany w aneksach ISO 9001, ISO 14001 i ISO 45001 obejmują: Aneksy dotyczą punktów 4.1 i 4.2, kładą większy nacisk na zmiany klimatyczne. Wprowadzono wymaganie uwzględnienia zmian klimatycznych w analizie ryzyka, podkreślając ich znaczenie dla efektywności systemu zarządzania.
Pozwala to na uzyskania wielu dofinansowań dotyczących działań, które mają na calu zmniejszyć emisje gazów w naszej organizacji lub łańcuchu wartości.
A więc jak podejść do tematu wdrażania systemu zarządzania emisjami w organizacji?
1. Pierwszym krokiem to zastanowienie się nad tym, gdzie w naszej organizacji dochodzi do emisji. W jakie sektory powinniśmy się zagłębić? – Tu dokonujemy identyfikacji
🟡Surowce
🟡usługi
🟡dystrybucja
🟡produkcja
🟡odpady
🟡podróże służbowe
🟡dojazdy pracowników do pracy
🟡utylizacja
2. W kolejnym kroku należy przemyśleć co my jako organizacja chcemy a przede wszystkim jakie zagrożenia widzimy – Tu dokonujemy analizy i oceny ryzyka
3. W kolejnym kroku my jako organizacja ustalamy cele/cel czyli co chcemy uzyskać – cele mogą być krótkoterminowe i pomoże wam narzędzie SMART
4. W kolejnym kroku należy również ustalić granice czyli obszary, dla których organizacja będzie raportować wyniki emisji z roku na rok – nie rzucamy się na wszystko i na głęboką wodę. Pomimo faktu, że widzimy zagrożenia w różnych obszarach nie działamy na wszystkich jednocześnie – kaizen małe kroki
5. Kolejne kroki to ustalenie wskaźników, które pozwolą nam monitować sytuacje
6. I ostatni krok to ustalenie danych potrzebnych do wyliczania wskaźników oraz sposobu pobierania tych danych. – Tu wygodną opcją jest dążenie do automatyzacji
Wdrażanie zarządzania emisjami w organizacji jest procesem, który wymaga starannego planowania, realizacji i monitorowania czyli według dobrze znanego PDCA .
Jakie kroki pomogą w skutecznym wdrożeniu zarządzania emisjami?
✅1. Zaangażowanie kierownictwa i wyznaczenie celów
a. Zaangażowanie kierownictwa:
Kierownictwo powinno być zaangażowane od samego początku, aby zapewnić wsparcie i zasoby potrzebne do wdrożenia zarządzania emisjami.
Ustanowienie polityki zarządzania emisjami, która odzwierciedla zobowiązanie organizacji do redukcji emisji gazów cieplarnianych.
b. Wyznaczenie celów:
Określenie konkretnych, mierzalnych celów redukcji emisji.
Cele powinny być realistyczne, ale ambitne, i mogą obejmować krótkoterminowe oraz długoterminowe plany.
✅2. Ocena emisji (inwentaryzacja)
a. Identyfikacja źródeł emisji:
Zidentyfikowanie wszystkich źródeł emisji gazów cieplarnianych w organizacji, w tym emisji bezpośrednich, emisji pośrednich związanych z energią i innych emisji.
b. Kwantyfikacja emisji:
Obliczenie emisji gazów cieplarnianych z każdego zidentyfikowanego źródła przy użyciu odpowiednich metodologii i narzędzi.
✅3. Planowanie działań redukcyjnych
a. Analiza możliwości redukcji:
Zidentyfikowanie działań, które mogą przyczynić się do redukcji emisji, takich jak poprawa efektywności energetycznej, zmiana procesów produkcyjnych, czy wprowadzenie odnawialnych źródeł energii.
b. Opracowanie planu działań:
Opracowanie szczegółowego planu działań redukcyjnych z określonymi terminami, odpowiedzialnymi osobami i zasobami potrzebnymi do realizacji.
✅4. Wdrożenie działań redukcyjnych
a. Realizacja planu:
Przeprowadzenie działań zgodnie z opracowanym planem, z uwzględnieniem odpowiednich procedur i praktyk operacyjnych.
b. Szkolenie i zaangażowanie pracowników:
Przeprowadzenie szkoleń dla pracowników w celu zwiększenia świadomości i zaangażowania w działania na rzecz redukcji emisji.
Promowanie kultury zrównoważonego rozwoju w całej organizacji.
✅5. Monitorowanie i raportowanie
a. Monitorowanie emisji:
Regularne monitorowanie emisji gazów cieplarnianych, aby śledzić postępy w osiąganiu wyznaczonych celów.
Używanie systemów i narzędzi do zbierania i analizowania danych o emisjach.
b. Raportowanie wyników:
Sporządzanie raportów na temat emisji gazów cieplarnianych oraz działań redukcyjnych.
Udzielanie informacji interesariuszom, w tym klientom, inwestorom i organom regulacyjnym.
✅6. Audyt i weryfikacja
a. Przeprowadzanie audytów wewnętrznych:
Regularne przeprowadzanie audytów wewnętrznych w celu oceny skuteczności działań redukcyjnych i zgodności z planem zarządzania emisjami.
b. Weryfikacja zewnętrzna:
W niektórych przypadkach korzystanie z usług zewnętrznych audytorów w celu niezależnej weryfikacji raportów i danych dotyczących emisji.
✅7. Ciągłe doskonalenie
a. Analiza wyników:
Analizowanie wyników monitorowania i audytów, aby zidentyfikować obszary wymagające poprawy.
b. Wprowadzanie usprawnień:
Wdrażanie działań doskonalących na podstawie wyników analizy.
Aktualizacja planu zarządzania emisjami, celów i procedur, aby lepiej odpowiadały na zmieniające się warunki i nowe wyzwania.
✅8. Komunikacja i zaangażowanie interesariuszy
a. Komunikacja wewnętrzna:
Informowanie pracowników o postępach i osiągnięciach w zarządzaniu emisjami.
Zachęcanie do aktywnego udziału i proponowania nowych inicjatyw.
b. Komunikacja zewnętrzna:
Informowanie klientów, dostawców, inwestorów i innych interesariuszy o podejmowanych działaniach i wynikach.
Budowanie pozytywnego wizerunku organizacji jako odpowiedzialnej społecznie i ekologicznie.
Redukcja śladu węglowego jest kluczowa w walce ze zmianami klimatycznymi. Może to być osiągnięte przez:
❗️Zmniejszenie zużycia energii i przestawienie się na źródła odnawialne.
❗️Zmniejszenie konsumpcji produktów o wysokim śladzie węglowym.
❗️Zwiększenie efektywności energetycznej i wprowadzenie technologii niskoemisyjnych.
❗️Zmianę nawyków konsumpcyjnych, takich jak wybór produktów o niższym śladzie węglowym czy zmniejszenie marnotrawstwa żywności.
Pomiar i redukcja śladu węglowego to kroki, które mogą pomóc w ochronie środowiska i zmniejszeniu negatywnego wpływu działalności człowieka na klimat.
Podsumowując, skuteczne wdrożenie zarządzania emisjami wymaga zaangażowania kierownictwa, dokładnej oceny emisji, planowania działań redukcyjnych, ich realizacji, monitorowania i raportowania, audytów oraz ciągłego doskonalenia. Wszystkie te kroki są kluczowe, aby organizacja mogła skutecznie zarządzać swoimi emisjami gazów cieplarnianych i przyczyniać się do walki ze zmianami klimatycznymi.
Zaciekawił Cię temat Transformacji Energetycznej ?
To zapraszam Cię na sierpniowe publikacje ♻️
Przez cały sierpień raz w tygodniu, w każdy wtorek ukaże się nowa publikacja, która przybliży cię do zrozumienia działań w kierunku zrównoważonego rozwoju organizacji.
Kolejna publikacja 6.08.2024 – A teraz koniecznie zapraszam Cię do zapisania się na kursy:
✅Analiza i ocena ryzyka – w zgodzie z normami ISO – tu poznasz metody analizy i oceny ryzyka
✅Norma ISO 9001 – omówienie + narzędzia – tu będziemy dużo mówić o nowym wymaganiu jak zmiany klimatyczne
