Obliczanie śladu węglowego jest złożonym procesem, który polega na oszacowaniu emisji gazów cieplarnianych (GHG) wywołanych przez różne działania lub produkty.
Efekt cieplarniany to zjawisko, które polega na zatrzymywaniu ciepła w atmosferze Ziemi przez gazy cieplarniane. Proces ten jest kluczowy dla utrzymania temperatury na poziomie, który pozwala na istnienie życia. Jednak nadmierna ilość tych gazów prowadzi do globalnego ocieplenia.
Wpływ CO2 na efekt cieplarniany:
CO2 jest jednym z głównych sprawców globalnego ocieplenia. Wzrost jego stężenia w atmosferze jest bezpośrednio związany z działalnością człowieka. Spalanie paliw kopalnych, wylesianie i niektóre procesy przemysłowe znacząco zwiększają ilość dwutlenku węgla w atmosferze. Od początku rewolucji przemysłowej poziom CO2 w atmosferze wzrósł o ponad 40%.
Zrozumienie i przeciwdziałanie efektowi cieplarnianemu jest kluczowe dla ochrony środowiska i zapewnienia zrównoważonej przyszłości. Wprowadzenie działań ograniczających emisje gazów cieplarnianych, takich jak przejście na odnawialne źródła energii, zwiększenie efektywności energetycznej i zalesianie, jest niezbędne w walce z globalnym ociepleniem.
❓Ale pojawia się pytanie….jak daleko mamy patrzeć biorąc pod uwagę rożne organizacje? Ile tych działań i produktów mamy wziąć pod uwagę?❓
Aaa to zależy od…wyboru perspektywy dokonywanej analizy
Mamy do wyboru 3 poziomy👇
W zależności od branży ilość elementów, które generują emisje np. CO2 będzie różna ale etapy będą te same
✅1. Identyfikacja źródeł emisji
✅2. Zbieranie danych
✅3. Przekształcanie danych na emisje CO2e
✅4. Obliczenia
✅5. Sumowanie emisji
✅6. Raportowanie
✅7. Działania redukujące
Jakie źródła zaliczymy do emisji bezpośrednich dla organizacji?👇
Kotły i piece
Generatory
Urządzenia chłodnicze
Pojazdy firmowe
Procesy technologiczne
Jakie źródła zaliczymy do emisji pośrednich oraz łańcucha wartości?👇
Zużycie energii elektrycznej
Zużycie energii cieplnej
Transport towarów i surowców
Emisje związane z produkcją i transportem opakowań
Emisje związane z zarządzaniem odpadami
Jakie są metody wyliczania śladu węglowego?❓
Wyliczanie śladu węglowego jest kluczowe dla zrozumienia i zarządzania wpływem działalności człowieka na klimat. Istnieje kilka metod i narzędzi stosowanych do obliczania śladu węglowego, które różnią się dokładnością, zakresem i specyfiką zastosowań:
🟡1. Metoda oparta na aktywności (Activity-Based Method)
Opis:
- Opiera się na zidentyfikowaniu i kwantyfikacji wszystkich aktywności związanych z emisjami gazów cieplarnianych.
-
Aktywności te mogą obejmować zużycie energii, transport, procesy produkcyjne, odpady itp.
Proces:
- Zidentyfikowanie źródeł emisji: Określenie wszystkich procesów i działań generujących emisje.
- Zbieranie danych: Zbieranie danych na temat zużycia energii, surowców, paliw, generacji odpadów itd.
- Zastosowanie współczynników emisji: Użycie odpowiednich współczynników emisji dla każdej aktywności do przeliczenia zużycia na emisje CO2e.
Przykłady:
-
Kalkulatory śladu węglowego , które uwzględniają zużycie energii, transport, odpady i inne codzienne aktywności.
🟠2. Metoda LCA (Life Cycle Assessment)
Opis:
- Analiza cyklu życia ocenia wpływ produktu lub usługi na środowisko od momentu pozyskania surowców, przez produkcję, użytkowanie, aż po utylizację.
Proces:
- Zakres badania: Określenie granic analizy cyklu życia (od kołyski do grobu, od kołyski do bramy itp.).
- Zbieranie danych: Gromadzenie danych na temat zużycia zasobów, emisji i innych wpływów na środowisko na każdym etapie cyklu życia.
-
Ocena wpływu: Przekształcenie danych na wpływy środowiskowe, w tym emisje CO2e.
Przykłady:
- Analiza cyklu życia butelki plastikowej obejmująca wydobycie ropy naftowej, produkcję, transport, użytkowanie i recykling.
🟣3. Metoda oparta na finansach (Financial-Based Method)
Opis:
- Metoda ta przypisuje emisje na podstawie wydatków finansowych w różnych kategoriach działalności gospodarczej.
Proces:
- Zbieranie danych finansowych: Zbieranie danych na temat wydatków w różnych kategoriach (np. energia, transport, surowce).
- Zastosowanie współczynników emisji: Przypisanie współczynników emisji do wydatków finansowych w każdej kategorii.
-
Obliczanie emisji: Przekształcenie wydatków na emisje CO2e.
Przykłady:
-
Przedsiębiorstwo używa danych finansowych do oszacowania emisji związanych z zakupami energii, surowców i usług.
🟢4. Metoda oparta na zużyciu (Consumption-Based Method)
Opis:
- Skupia się na emisjach związanych z konsumpcją dóbr i usług przez osoby lub organizacje, niezależnie od tego, gdzie te emisje występują.
Proces:
- Zbieranie danych na temat konsumpcji: Zbieranie danych na temat zużycia dóbr i usług.
- Zastosowanie współczynników emisji: Przypisanie współczynników emisji do poszczególnych produktów i usług.
-
Obliczanie emisji: Przekształcenie danych konsumpcyjnych na emisje CO2e.
Przykłady:
-
Obliczanie śladu węglowego na podstawie zużycia energii, zakupów żywności, transportu i innych towarów i usług.
A o co chodzi z tym współczynnikiem GWP (Global Warming Potential)?🤔
GWP, czyli Global Warming Potential (potencjał globalnego ocieplenia), jest miarą stosowaną do oceny wpływu różnych gazów cieplarnianych na globalne ocieplenie. GWP umożliwia porównanie zdolności różnych gazów do zatrzymywania ciepła w atmosferze w odniesieniu do dwutlenku węgla (CO2), który jest uznawany za punkt odniesienia. GWP wyraża się jako liczba, która wskazuje, ile razy dany gaz cieplarniany jest bardziej lub mniej skuteczny w zatrzymywaniu ciepła niż CO2.
Brzmi ciekawie ale jak wykorzystać to w praktyce np. podczas wyliczania emisji dla transportu?
Aby obliczyć emisje CO2 w transporcie metodą współczynnika GWP, musimy przejść przez kilka kroków. Zakładając, że chcemy obliczyć emisje dla określonej ilości paliwa spalanego przez pojazd, będziemy potrzebowali następujących danych:
- Ilość zużytego paliwa (litry)
- Współczynniki emisji dla poszczególnych gazów cieplarnianych (CO2, CH4, N2O) w wyniku spalania paliwa
-
Współczynniki GWP dla tych gazów
Przykładowe dane:
- Ilość zużytego paliwa: 100 litrów benzyny
-
Współczynniki emisji na litr benzyny:
- CO2: 2,31 kg/litr
- CH4: 0,034 g/litr (0,000034 kg/litr)
-
N2O: 0,1 g/litr (0,0001 kg/litr)
-
Wartości GWP (100 lat) z raportu IPCC:
- CO2: 1
- CH4: 28
-
N2O: 298
👉Krok 1: Obliczenie emisji każdego gazu
CO2: 100 litrów × 2,31 kg CO2/litr = 231 kg CO2
CH4: 100 litrów × 0,000034 kg CH4/litr = 0,0034 kg CH4
N2O: 100 litrów × 0,0001 kg N2O/litr = 0,01 kg N2O
👉Krok 2: Przeliczenie emisji na CO2e za pomocą współczynników GWP
CO2e dla CO2: 231 kg CO2×1=231 kg CO2e
CO2e dla CH4: 0,0034 kg CH4 × 28 = 0,0952 kg CO2e
CO2e dla N2O: 0,01 kg N2O × 298 = 2,98 kg CO2e
👉Krok 3: Suma emisji CO2e
231 kg CO2e (z CO2) + 0,0952 kg CO2e (z CH4) + 2,98 kg CO2e (z N2O) = 234,0752 kg CO2e
Zaokrąglając, całkowite emisje w ekwiwalencie CO2 wynoszą około 234,08 kg CO2e.
Podsumowanie
Używając 100 litrów benzyny, całkowite emisje wyniosłyby około 234,08 kg CO2e. Metoda ta ilustruje, jak współczynniki GWP pozwalają uwzględnić różne gazy cieplarniane i ich względny wpływ na globalne ocieplenie w przeliczeniu na ekwiwalent CO2 (CO2e).
W celu redukcji emisji gazów cieplarnianych w organizacjach należy działać metodą kaizen (dobrze znaną z Lean Management) co oznacza działanie małymi krokami. Firma powinna skupić uwagę w pierwszej kolejności na tych elementach, które po analizie emitują największą ilość gazów z podziałem na sektory. Takie stopniowe działanie pozwoli na opanowanie chaosu, realne planowanie celów i projektów oraz wdrożenie rozwiązań, które rzeczywiście zredukują emisje.
Jest to dopiero zalążek wiedzy dotyczącej wyliczania śladu węglowego.
Po więcej zapraszam do zapisów na kursy:
👉Norma ISO 9001 – omówienie + narzędzia (przedsprzedaż)
👉Analiza i ocena ryzyka – w zgodzie z normami ISO (aktualizacja w październiku)
W tych kursach znajdziecie kalkulatory w formie Excel do wyliczania śladu węglowego na wybranych przykładach organizacji
A już w kolejnym wydaniu znajdziecie informacje dotyczące LCA – cykl życia produktu
Zapraszam na kolejne wydanie publikacji – 13.08.2024
